Little Ashes
Britský film Little Ashes vypráví o mládí a studentských letech trojice nejvýznamnějších španělských umělců začátku 20. století. Zobrazuje počátky křehkého vztahu, který vznikal na prahu moderní doby stále svazované morálními předsudky a zásadami časů minulých. Scenáristka Philippa Goslett rozehrává děj takřka na prahu madridské univerzity roku 1922.
Mladý a poměrně nejistý Salvador Dalí v podání Roberta Pattinsona vstupuje do uměleckého kruhu revolučně naladěné generace a je silně přesvědčen o tom, že se i on sám stane velkým umělcem. Jeho zvláštní povaha, která by se dala popsat jako kombinace introvertních nálad a excentrického, pozérského a až trapného chování, velmi záhy zaujme významného španělského básníka a dramatika Federica García Lorcu, jehož ve filmu ztvárnil Javier Beltran.
Lyrický laděný a komorní snímek se snaží zachytit atmosféru chlapecké koleje, v jejíchž útrobách vznikají jedny z prvních avantgardních myšlenek. Jemné záchvěvy romance mezi Lorcou a Dalím, vzájemný vztah, který je hlavní dějovou linkou celého filmu, se režisér snímku Paul Morisson pokouší vyjadřovat pomocí esteticky laděných obrazů a jemných náznaků. Obrazovým ozvláštněním snímku, který se snaží využívat přírodních krás španělské krajiny, ale povětšinou zůstává uzavřen v prostorách školy, případně nočního podniku, je několik dobových záběrů, které strukturu nikterak nenarušují, ale zároveň nemají ani příliš velké opodstatnění. Madrid se v tomto filmu scvrkává na několik bezvýznamných uliček a intelektuální elita dřívějších generací na omezené a mlčící uskupení starců.
Je škoda, že se tvůrcům nepodařilo využít potenciálu, který se před nimi otevíral. Oba výše zmínění umělci i jejich společný přítel Luis Bunuel byly bezpochyby velké a zajímavé osobnosti, ale bohužel se do filmu nepromítá ani jejich velikost, ani jejich zajímavost. Je znát, že snímek vznikal s omezeným rozpočtem, který eliminoval možnost využít zajímavějších momentů z životů těchto umělců, na druhou stranu se možná zbytečně snaží zachytit příliš velký časový úsek, jelikož nejsilnější místa tohoto filmu pravděpodobně jsou kradmé, nejisté a plaché pohledy hlavních postav v kontrastu s podezřívavými, odhalujícími a odsuzujícími pohledy okolí.
Vzhledem k Dalího životnímu krédu „žádné hranice“, které ve filmu několikrát zazní, je poněkud zarážející konzervatizmus, s nímž tvůrci jeho a Lorcův příběh přátelství a erotické přitažlivosti pojímají. Podobně zvláštní je i přístup autorů k motivacím jednotlivých postav. Mnoho let utajovaná romance mezi Dalím a Lorcou je zde odhalována jako osudová, ale z čeho tato domnělá osudovost, kterou se autoři tohoto snímku snažili vystavět, vyplývá, jak a v čem tak zásadně tyto dva tvůrce ovlivnila, zůstává skryto. Divák bohužel nenahlédne ani do tzv. tvůrčí dílny těchto autorů. Jako by autoři snímku považovali umělecká díla, jež tito velikáni vytvořili, za něco jiného než jejich součást bytí, jejich přirozenou a často možná nejhlubší promluvu o nich samotných. Zazní zde pouze několik v originále přednesených Lorcových veršů, které ale stojí tak trochu vně filmu, který je jinak celý v angličtině s hraným španělským přízvukem.
Nebýt komerčního úspěchu upíří série, v níž Robert Pattinson ztvárňuje jednu z hlavních rolí, bylo by obsazení i herecké výkony filmu Little Ashes zcela odpovídající velikosti i ladění snímku, v němž žádný z herců zřetelně neexceluje či nevyniká nad ostatními. Možná ale právě díky konzumnímu fenoménu, jímž Twilight série v současné době je, získá i tento snímek o křehkosti obyčejných lidských emocí alespoň trochu pozornosti. Doufejme, že připravovaný snímek Dali&I: The Surreal Story s Al Pacinem v hlavní roli nahlédne pod povrch uměleckého génia trochu hlouběji. I přes to, že tvůrci zdaleka nevytěžili mnoho a divák po zhlédnutí tohoto filmu musí sám pátrat v osudech i tvorbě tvůrců, jichž se tento biografický snímek dotýká, domnívám se, že se jim podařilo alespoň zčásti přivést z popela křehkou povahu básníka, který šeptá do větru slova oslavující krásu života i smrti.
Little Ashes (Velká Británie, 2008)
Režie: Paul Morisson
Scénář: Philippa Goslett
Hrají: Javier Beltran, Robert Pattinson, Matthew McNulty,
Arly Jover, Simón Andreu
Délka: 107 min.