Iron Man
V roce 2005 se Marvel Studios, filmová odnož Marvel Entertainment, rozhodly, že si budou filmové adaptace marvelovských komiksů vyrábět po svém, nezávisle na velkých studiích (nepřímo tak bylo řečeno, že prznění komiksů by mělo skončit). Iron Man je první vlaštovkou, jež by měla být následována Hulkem, Ant-Manem, Kapitánem Amerikou a dalšími superhrdiny převážně z týmu Avengerů. Iron Mana určitě ocení diváci američtí, ale bude stejně účinný i u těch českých?
Zarytým fanouškům Iron Mana musí být s hlubokou soustrastí (možná s velkou radostí) oznámeno, že film není obrazem reality Earth-616. Pro potřeby amerického filmu byl vymyšlen svět zcela nový, jenž byl složitě pojmenován Earth-20080502. Marveláčtí věděli, proč tak činí.
Anthonymu Starkovi (Robert Downey, Jr.) bylo naděleno jak rozumu a výřečnosti, tak slávy, peněz, žen a rychlých aut. Obyčejnosti za něj řešila Pepper Potts (Gwyneth Paltrow s vždy úžasně upravenými vlasy) a obchodní záležitosti Obadiah Stane (holohlavý a fousatý Jeff Bridges). Žil v domnění, že vynalézáním nových zbraní Americe pomáhá. „Říká se, že nejlepší zbraň je ta, kterou nikdy nemusíte použít. Dovolím si s tím nesouhlasit. Já dávám přednost zbrani, kterou stačí použít jen jednou. Tak to dělal můj táta. Tak to dělá Amerika. A zatím to fungovalo velice dobře.“
Při jedné ze svých služebních cest do Afghánistánu je jeho konvoj napaden a on zajat teroristickou skupinou vedenou mužem jménem Raza (démonický Faran Tahir). Ten jej zavře do jeskyně spolu s lékařem Yinsenem (Shaun Toub), který se pro Starka stane jakýmsi Yodou. Oba jsou nuceni sestrojit nejnovější zbraň Jericho. Místo rakety ale Stark vymyslí neprůstřelný a víceúčelový oblek Mark I, s jehož pomocí se ze zajetí dostane. Po návratu domů přehodnocuje svoje dosavadní jednání a rozhoduje se, že napraví chyby, které jeho zbraně způsobily. Iron Man tak získává svoje první nepřátele – teroristu Razu a také Obadiaha Stana, jenž změněného Starka nedokáže a nechce pochopit. „Tvůj otec nám pomáhal sestrojit atomovou bombu. Jaký by byl svět dnes, kdyby on byl stejně sobecký, jako jsi ty?“
Iron Man se od jiných filmových adaptací komiksů odlišuje svojí obyčejností. Tonyho Starka ani nic nekouslo, ani nic nepolilo. Vypracoval se jen díky svému intelektu. Ačkoliv dosahuje zcela jiné úrovně než normální lidé, přece jenom z něj režisér Jon Favreau udělal chlápka, který má rád krásné ženy a krásná auta a který si rád hraje (což se projeví hlavně na „vytuňování“ obleků Mark II a Mark III). Jak sami tvůrci přiznávají, snažili se v něm zkombinovat Howarda Hughese (viz film Letec) a Hugha Hafnera (majoritního vlastníka společnosti Playboy Enterprises).
Svým schopnostem se Iron Man musel poctivě učit. Naštěstí díky oslabenému pudu sebezáchovy mu v takovém učení nic nebrání (ani strop jeho garáže, ani námraza z vesmíru). Jeho jedinými souputníky při vymýšlení technologií (zapamatujte si hlavně pojmy obloukový reaktor a repulsory) jsou robotí chapadlo „Trubka“ a umělá inteligence Jarvis (namluvená Paulem Bettanym). Divák někdy získá pocit, že trojice Iron Man, Trubka a Jarvis by si v celém filmu vystačili sami.
Úžasná obyčejnost Iron Mana spočívá i v efektech a tricích. Favreau ty počítačové použil jen v nejnutnějších situacích (stejně jako u Zathury). Všechny obleky (i ten patřící nepříteli Iron Mongerovi) a technické vymoženosti nechal Favreau sestrojit, existují i v naší realitě a v mnoha scénách opravdu hraje Robert Downey a ne jeho kaskadér. U žádné akční scény si neřeknete „tak tahle je počítačově vygenerovaná“. Iron Man se dá nazvat vymazleným filmem. Každý detail ladí. Heavy-metalový soundtrack Ramina Djawadiho (známého hudbou k seriálu Prison Break) se skvěle doplňuje s kapelami AC/DC nebo Black Sabbath. Neuvěřitelně se vryje do mozku a dokonale splní jedno ze Starkových mott „Rock and roll!“
Má Iron Man nějakou chybu? Bohužel ano. U vedlejších postav, asistentky Pepper Potts a podplukovníka Jima „Rhodeyho“ Rhodese, zatím moc nechápeme, proč jsou pro Starka tak důležité. Pobíhání v kramflecích nebo ve vojenské uniformě, roztomilé ksichtíky a významná gesta totiž příliš nezaujmou. Všechno zlé naštěstí ale odpouštíme vždycky, když se objeví Robert Downey. Musí to být řečeno. Je fantastický! He is THE Iron Man!
I přesto, že Iron Man útočí hlavně na mysl Američanů, kterým se snaží říct, že válka v Afghánistánu byla opravdu špatným rozhodnutím, české diváky si podmaní skvěle zvládnutým žánrem (řeči naplněné láskou ke Spojeným státům americkým naštěstí neruší celkový ráz filmu). Mužská část se pokochá technickými hračičkami a ženská si užije Roberta Downeyho v temné jeskyni a v tílku. Fajnšmekři si nezapomenou všimnout cameo roličky Stana Leeho (tvůrce komiksového Iron Mana) a taky postavy Starkova řidiče (kterého hraje sám režisér). Ti nejtrpělivější se dočkají i zodpovězení otázky, jež v poslední době trápila většinu komiksových fanoušků, „Objeví se ve filmu i Nick Fury, vedoucí agent S.H.I.E.L.Du?“ Nevíte, kdo je to Nick Fury nebo co je to S.H.I.E.L.D? Za pár let, možná i měsíců, to bude vědět celá planeta.
Iron Man (USA 2008)
Režie: Jon Favreau
Scénář: Mark Fergus, Hawk Ostby, Art Marcum, Matt Holloway
Kamera: Matthew Libatique
Hudba: Ramin Djawadi
Střih: Dan Lebental
Hrají: Robert Downey Jr., Gwyneth Paltrow, Terrence Howard, Jeff Bridges, Leslie Bibb, Faran Tahir, Clark Gregg, Jon Favreau, Nazanin Boniadi, Ghostface Killah, Sahar Bibiyan, Fahim Fazli, Micah A. Hauptman, Stan Lee
Délka: 125 minut
Česká premiéra: 1. 5. 2008